NƏLƏR DÜŞDÜ YADIMA... - Yaxşı dost, yaxşı yoldaş Ağacavad Cəfərov haqqında...
Fikrimdə yox idi həmin gün zəng etmək. İstəmirdim yenə onu narahat edim. Hər dəfə yolum rayona düşəndə, işim əgər planlaşdırılmış olanda bir neçə gün əvvəldən, gözlənilməz olduğda ilk zəng etdiyim, gələcəyimi söylədiyim dost, tanış, yaxın biriydi Ağacavad Cəfərov ... Düşünürdüm ki, qoy əziyyət çəkməsin, gəlib - getdiyimi heç bilməsin. Əvvəllər tez - tez zəngləşib kef-hal soruşsaydıqda, son vaxtlar yalnız bayramlarda zəngləşib bir - birmizi təbrik edib, ailə - uşaqlara salamlar göndərərdik. Amma bu dəfə gözlənilməz oldu. Evinin içi, qızının həyat yoldaşıyla rayonda rastlaşdıq, kef - hal soruşub, həmişə olduğu kimi, - "bəy necədi?" soruşmadım. Yarım saatlıq söhbət əsnasıdada oda nəsə demədi. Haradasa yarım saatlıq görüşdən sonra, rayonda olduğum bir saat ərzində ürəyim dözməyib, özümə vediyim sözə naxələf çıxıb hər iki nömrəsinə zəng etsəmdə, zəng çatmamasına çox sevinmişdim. Səhər tezdən olduğuna görə fikirləşmişdim yəqin işdədi, ola bilsin iclasdadı. Elə yaxşı oldu zəng çatmadı. Ancaq dözməyib kürəkənindən - " bəyə zəng çatmadı" soruşmama aldığım cavab məni çox sarsıtdı. - " Bəy dünyasın dəyişib. " Axı bir müddət olar danışmışdıq, sonra özüm üçün vaxtı dəqiqləşdirmək üçün yaxın keçmişin bayram günlərin xatırladım, yadıma düşdü ki, təqvim dəyşikliyi, 2021 - ci ilin yanvar ayında danışmışıq.
Nə vaxt- deyib sarsılmış halda soruşdum.
- Yanvarın 6 - da. 18 fevralda 40 mərasimin keçirdik...
Artıq heçnə eşitməyirdim, illər öncənin, tanışlığmızın 40 illiyi yaddaşımı ələk-fələk edirdi...
1979 - cu ilin iyul ayının 6 da, Abşeron rayon qeydiyyatında olan, 18 yaşı yenicə tamam olmuş 40 nəfər gənc Bakıdan Ukraynanın Lvov oblastının Ravaya - Ruskaya şəhərinə hərbi xidmətə yola salınmışdıq. O dövrlərdə iyun ayında hərbi xidmətə növbəti çağrış başa çatsada, biz ehtiyyat çağrışçı kimi iyul ayında çağrılmışdıq. Hərbi hissədə 4 cü günmüzdə eşitdim ki, Ağsu rayonundan 30 nəfər hərbi xidmətə gətiriblər. Əsgər kazarmalarmız aralı olduğundan imkan axtarırdım ki, gedim görüm bizim kənddən kimsə var ya yox. Belə bir imkan elə həmin gün yarandı. Gedib ani tanışlığımla öyrəndim ki, bizim kənddən yox, rayonmuzun özündən və ətraf kəndlərindəndir yeni gətrilənlər. Elə ilk tanışlığımda Ağacavad Cəfərovla oldu. Sonradan xidmət etdiymiz hərbi hissəyə 40 nəfər Naxçıvan Muxtar Respublikasından, 30 nəfər Şamxor ( indiki Şəmkir) və Tovuz rayonundan, 40 nəfər Cəncə və ətraf rayonlardan hərbi xidmət üçün həmin hərbi hissəyə gətirilmişdir. Beləcə ümumiyyətlə 320 nəfər azərbaycanlı, çeçen, qabardin və digər millətlərin nümayəndəsiylə SSRİ - nin ordusunun piyada qoşunlarında hərbi xidmətmizə başladıq. 1979 - cu ilin dekabrın 13- də Beynəlmiləl borcumuzu yerinə yetirmək üçün Əfqanıstan Demokratik Respublikasına hərbi xidmətə aparıldıq. 20 dekabrda Özbəkistan Respublikasının Termez şəhərində hərbi hissəmiz bir həftə müxtəlif hərbi tapşırıqları yerinə yetirib 28 - dən Əfqanstan Demokratik Respublikasına keçən hərbi karvanları müşahidə edib bizdə Əfqanstanın Qunduz şəhərində hərbi hissəmiz düşərgə salaraq məskunlaşdırıldıq. Hərbi hissəmiz piyada qoşunları olduğundan bizim 5 - ci bataliyon döyüş əməliyyatları keçirən bataliyon kimi xidmətə başladı. Bütün əməliyyatları bizim bataliyon icra edirdi. Alınan məlumatların yoxlanılmasında, döyüş əməliyyatlarında, hər hansı təxribatın, hücumun qarşısın almaq üçün bizim bataliyon döyüşə hazırlığ vəziyyətinə gətirilmişdi. Xırda bir neçə günlük əməliyyatları nəzərə almasaq ən boyük əməliyyatlarmız 15 günlülük, bir aylığ və ayyarımlığ olurdu. Artıq bütün döyüş silahlarının atəş səsinə öyrəşmişdik. Qorxu içimizdən birdəfəlik yox olmuşdu. Hər əməliyyata hazırlaşıb gedəndə bir - birimizlə halallaşıb, görüşüb gedirdik. Hər birimizin şalvar " xebemizin piston" cibi deyilən hissəsində pulamiyyot patronunda adımız, soyadmız ata adımız, partiya və ya komsomolçu olmağımız və qeydiyyatda olduğmuz rayonun, kəndin, şəhərin ünvanı yazılmış bir kağız parçası olardı. Ölüm halları baş verəndə tanınmağmız, nəşimizin səhv göndərilməməsiydi. Hər bir döyüş və əməliyyatlarda itkilərimiz olurdu. Yaralılarmıza səhra hərbi tibbi xəstəxanamızda, ağır yaralılarmız isə Özbəkistan Respublikasının paytaxtı Daşkənd şəhərində müalicəyə göndərilirdi...
Kiçik haşiyə : - MƏN MÜHARİBƏ GÖRDÜYÜMDƏN, MİLLƏTMİZİN HƏR BİR ÜZVÜNÜN QÜRUR HİSSİNİN GÜCLÜ OLMAĞIN GÖRÜB, 30 İLDƏ TORPAĞLARMIZIN QORXAQ, HİYLƏGƏR, ŞƏRƏFSİZ BİR MİLLƏTİN İŞĞALDA QALMASINA GÖRƏ HƏMİŞƏ NARAHAT İDİM. MƏN İNANIRDIM VƏ İNANIRAMDA MİLLƏTMİZİN OĞULLARI O QÜRURLA İSTƏNİLƏN DÖVLƏTİN BİZƏ QARŞI HƏR HANSI ÇİRKİN NİYƏTİNİN QARŞISIN ALMAĞ QABİLİYYƏTİNDƏDİR.
Bataliyon komandirmiz 28 yaşında mayor olmuş, sonralar Azərbaycan ordusunda döyüşmüş, hansısa gərəksiz, əsassız ordumuzdan uzaqlaşdırılmış İlham Aslanov idi. Onun döyüş bacarığına, qorxmamazlığına, keçirdiyi bütün döyüş əməliyyatlarında az itkiylə, qələbəylə döndüyünə görə hərbi hissənin və eləcədə ordu rəhbərlərinin böyük hörmətin qazanmışdı...
Beləcə döyüş əməliyyatlarının birində böyük şücaət göstərib, igidlik nümayiş etdirən Ağacavad Cəfərov ağır yaralanır. Üç güllə yarası alır, güllələrdən biri qıç sümüyünü parçalayır. Döyüş bölgəsindən onu birbaşa Daşkəndə hərbi xəstəxanaya aparırlar. Bu ağrı bizi, hərbi hissəmizi çox sarsıtmışdı. Hələ şəhidlərmizdə var idı. Ancaq hərbi hissəmizə bu döyüş tapşırığından sonra əməliyyatın necə keçrilməsini müzakirə etmək üçün gəlmiş ordu generallarından biri Ağacavad haqqında böyük sevgiylə danışırdı. Onun necə cəsur döyüşçü olduğun, təkbaşına düşmənin neçə canlı qüvvəsin məhv etdiyindən, xeyli hərbi sursatın ələ keçrilməsində xidmətlərindən danışıb onun dövlətin ən yüksək mükafatına laiq görüləcəyinə söz verdiyini hərbi hissənin şəxsi heyətinə çatdırdı. Həmişə olduğu kimi azərbacanlılığmız bu işdə də öz sözün dedi. Yəni Ağacavad Cəfərov "Qırmızı ulduz" ordeninə, "Döyüşdə fərqləndiyinə görə" medalına laiq görüldü. Çünki biz düşünmüşdük ki, dövlətin ən yüksək mükafatı deyiləndə düşünürdük ki, Moskvaya onun Sovet İttifaqı Qəhramanı adına laiq görəcəklər. Axı döyüşdə yaralanan, şəhid olan heç kim haqqında bu cür yüksək səviyyədə təqdimat olmamışdı.
Qısa haşiyyə:- Hansı ki, başqa millətin nümayəndəsi bizim diğər nümayəndə kimi qoyun oğurluğuna gedərkən qarşılıqlı döyüşdə bir neçə güllə atdığına görə biri "Sovet İttifaqı Qəhrəmanı", digəri isə "Qızıl ulduz" ordeniylə təltif edilmişdilər.
Ağacavad Cəfərovun yaralanıb Daşkəndə gətrilib, müalicə olunub, hərbidən təxris olunub ölkəmizə göndərilməsindən 5 - 6 ay sonra mən məzuniyyətə gəlmişdim. Ağsu uşaqlarının böyük əksəriyyətinə söz vermişdim ki, mütləq sizlərə gedib valideyinlərnizlə görüşüb, sizlər haqqında danışıb, gücüm çatdığı qədər qoyacaqlar sovqatlardan gətirəcəyəm. Dediyim kimidə etdim. Hətta bir çoxlarının evinə də getdim, ailə üzvləriylə görüşdüm. Bütün bu günlər ərzində görüşmək istədiyim Ağacavad Cəfərovu rayonda tapmadım. Evlərindən dedilər ki, Bakıdadı, "Bakı" mehmanxanasında qalır. Otağın, bilmirəm qapıda dayanın telefon nömrəsin verdilər. Bakıya çatan kimi ilk zəng etdiyim Ağacavad oldu. Hərbi formada, qış ayı olduğundan DMB-yə hazırlanmış uzun şinel, parad formasında Ağacavad Cəfərovu axtarıb tapdım. Görüşüb elə Səməd Vurğun bağı ətrafında bir yer tapıb oturduq. Durub gələndə ehtiyyatlanırdım ki, bir qıçı protez olan Ağacavad yıxılar, xəsarət alar və ya yarasına nə isə olar. Bu düşüncələrlə hərdən qolundan tutmağada cəhd edirdim. Elə bu məqamda qarşımızda bir podpolkovnik, - "ey hərbiçi, niyə yaxanı bağlamamısan?" sualı qarşısında günahkarcasına dayanıb, hıqqanaraq, kəkələyib nə isə demək istəyirdim ki, Ağacavad məni bu kəkələməydən qurtardı.
-Cənab podpolkovnik, biz Əfqanıstanda bir yerdə olmuşuq, yoldaşım ( məni göstərərək) məzuniyyətə gəlib, görüşmüşük - deməsindən sonra podpolkovnik ayaqların qoşalayıb, dik dayanaraq, əlinin barmağların hərbi formada qulağnın dibinə apararaq, - "baxışlayın, Əfqanıstanda xidmət edirsiniz? " - sual edib, bir qıçın itirmiş Ağacavada baxıb, üzün mənə çevirdi.
Orada vəziyyət necədi? - deyib, soruşdu.
Yenə məni Ağacavad vəziyyətdən çıxardı. Çünki mən yaxamı düymələyərək, etdiyim günaha görə hələ özümə gələ bilməmişdim.
- Cənab podpolkovnik bu sirrdir - deməsi bunları güldürdü və məndə heçnə başa düşməyərək bu gülüşə qoşuldum. Podpolkovnik öz tövsiyyələrin verərək izah etdi ki, hər hansı hərbi formada olanın geyim forması qanunla müəyyən olunmuş normada deyilsə onun çest (salam) verməsi qanunla qəbuledilməzdir. Çünki, hərbiçinin geyim formasının qanuna uyğun olması, hərbiçinin, hərbiçiyə ən böyük hörməti və ehtiramıdı. Odur ki, formanı necə lazımdır o cürdə geyin. Sən hələki hərbiçisən. Özünə hörmət əlamətidə olaraq hərbi formanı normaya uyğun geyin...
Oradan birbaşa Ağacavadın qaldığı "Bakı" mehmanxanasına gəldik. Onu qaldığı otağa yola salıb evə gəldim. Hərbi hissəyə qayıdan gün yenə gəlib Ağacavadla görüşüb elə həmin günün axşam üstü aeroporta yola düşdüm. Bir neçə aydan sonra ordudan təxris olub, Azərbaycana qayıtdım. Ondan sonra Ağacavadla mütəmadi görüşdük. Mən Bakıda qaldığımdan o Bakıya gələndə, mən rayona yolum düşəndə görüşlərmiz olurdu.
42 illik tanışlığmızda o qədər bölüşməli günlərmiz olmuşdu. O qədər xatırlanacaq, düşünülənəcək görüşlərmiz olmuşdu. Axır vaxtlar arada ağrındığını, müalicə aldığını eşitmişdim. Hətda bir dəfə zəng edib danışanda səsindən hiss etmişdim ki, çox pis xəstələnib. Tez - tez hal, əhval tuturdum. Sonralar neçə dəfə görüşlərmiz olmuşdu.
Hiss edirdim ki, artıq səhətində yaranan problemlərdən əziyyət çəkir, ağır adam, qıçının biri protez çox ağırdır onun üçün.
Elə buna görədə Ağsu rayonuna növbəti gəlişimdə onun əziyyət çəkməməsi üçün zəng etməyəcəyimi qərarlaşdırmışdım. Nədənsə ürəyim dözməyib zəng etdim. Telefonu sönüklü olduğuna sevindim ki, nə yaxşı oldu, işimi qurtarıb çıxıb gedərəm. Növbəti dəfə gələndə və ya zəng edəndə işimin təcili olduğunu, vaxt edə bilmədiyimi deyib, podpolkovnik qarşısında günahkar durduğum kimi kəkələyib Ağacavadında qarşısında duraram. Çünki onun xoşu gəlmirdi, ona, "sənə əziyyət vermək istəmirəm" - deməkdən. O dəqiqə elə başa düşürdüki, qıçının birinin bu vəziyyətdə olduğuna görə belə deyirik.
Elə buna görə sənə əziyyət verib incitmək istəmirdim qardaş.
Ancaq eşitdiyim mən incitdi, ürəyim ağrıdı.
Hələ nələr fikirləşirdik biz, nələr, nələr....
Deyirdik ki, xidmətini bir yerdə çəkmiş uşaqları toplayaq görüşək, dərdləşək, o günləri birdə xatırlayaq.
Hamsı arzu olaraq qaldı qardaş.
Elə ona görədə bunu geniş yazdım ki, əsgər yoldaşlarmıza da bu xatirələrmizi çatdırım.
ALLAHDAN SƏNƏ RƏHMƏT DİLƏYİB, MƏKANIN CƏNNƏT OLSUN DEYİB, NUR İÇİNDƏ YATMAĞNI ARZULAYIRAM..
Nə vaxt- deyib sarsılmış halda soruşdum.
- Yanvarın 6 - da. 18 fevralda 40 mərasimin keçirdik...
Artıq heçnə eşitməyirdim, illər öncənin, tanışlığmızın 40 illiyi yaddaşımı ələk-fələk edirdi...
1979 - cu ilin iyul ayının 6 da, Abşeron rayon qeydiyyatında olan, 18 yaşı yenicə tamam olmuş 40 nəfər gənc Bakıdan Ukraynanın Lvov oblastının Ravaya - Ruskaya şəhərinə hərbi xidmətə yola salınmışdıq. O dövrlərdə iyun ayında hərbi xidmətə növbəti çağrış başa çatsada, biz ehtiyyat çağrışçı kimi iyul ayında çağrılmışdıq. Hərbi hissədə 4 cü günmüzdə eşitdim ki, Ağsu rayonundan 30 nəfər hərbi xidmətə gətiriblər. Əsgər kazarmalarmız aralı olduğundan imkan axtarırdım ki, gedim görüm bizim kənddən kimsə var ya yox. Belə bir imkan elə həmin gün yarandı. Gedib ani tanışlığımla öyrəndim ki, bizim kənddən yox, rayonmuzun özündən və ətraf kəndlərindəndir yeni gətrilənlər. Elə ilk tanışlığımda Ağacavad Cəfərovla oldu. Sonradan xidmət etdiymiz hərbi hissəyə 40 nəfər Naxçıvan Muxtar Respublikasından, 30 nəfər Şamxor ( indiki Şəmkir) və Tovuz rayonundan, 40 nəfər Cəncə və ətraf rayonlardan hərbi xidmət üçün həmin hərbi hissəyə gətirilmişdir. Beləcə ümumiyyətlə 320 nəfər azərbaycanlı, çeçen, qabardin və digər millətlərin nümayəndəsiylə SSRİ - nin ordusunun piyada qoşunlarında hərbi xidmətmizə başladıq. 1979 - cu ilin dekabrın 13- də Beynəlmiləl borcumuzu yerinə yetirmək üçün Əfqanıstan Demokratik Respublikasına hərbi xidmətə aparıldıq. 20 dekabrda Özbəkistan Respublikasının Termez şəhərində hərbi hissəmiz bir həftə müxtəlif hərbi tapşırıqları yerinə yetirib 28 - dən Əfqanstan Demokratik Respublikasına keçən hərbi karvanları müşahidə edib bizdə Əfqanstanın Qunduz şəhərində hərbi hissəmiz düşərgə salaraq məskunlaşdırıldıq. Hərbi hissəmiz piyada qoşunları olduğundan bizim 5 - ci bataliyon döyüş əməliyyatları keçirən bataliyon kimi xidmətə başladı. Bütün əməliyyatları bizim bataliyon icra edirdi. Alınan məlumatların yoxlanılmasında, döyüş əməliyyatlarında, hər hansı təxribatın, hücumun qarşısın almaq üçün bizim bataliyon döyüşə hazırlığ vəziyyətinə gətirilmişdi. Xırda bir neçə günlük əməliyyatları nəzərə almasaq ən boyük əməliyyatlarmız 15 günlülük, bir aylığ və ayyarımlığ olurdu. Artıq bütün döyüş silahlarının atəş səsinə öyrəşmişdik. Qorxu içimizdən birdəfəlik yox olmuşdu. Hər əməliyyata hazırlaşıb gedəndə bir - birimizlə halallaşıb, görüşüb gedirdik. Hər birimizin şalvar " xebemizin piston" cibi deyilən hissəsində pulamiyyot patronunda adımız, soyadmız ata adımız, partiya və ya komsomolçu olmağımız və qeydiyyatda olduğmuz rayonun, kəndin, şəhərin ünvanı yazılmış bir kağız parçası olardı. Ölüm halları baş verəndə tanınmağmız, nəşimizin səhv göndərilməməsiydi. Hər bir döyüş və əməliyyatlarda itkilərimiz olurdu. Yaralılarmıza səhra hərbi tibbi xəstəxanamızda, ağır yaralılarmız isə Özbəkistan Respublikasının paytaxtı Daşkənd şəhərində müalicəyə göndərilirdi...
Kiçik haşiyə : - MƏN MÜHARİBƏ GÖRDÜYÜMDƏN, MİLLƏTMİZİN HƏR BİR ÜZVÜNÜN QÜRUR HİSSİNİN GÜCLÜ OLMAĞIN GÖRÜB, 30 İLDƏ TORPAĞLARMIZIN QORXAQ, HİYLƏGƏR, ŞƏRƏFSİZ BİR MİLLƏTİN İŞĞALDA QALMASINA GÖRƏ HƏMİŞƏ NARAHAT İDİM. MƏN İNANIRDIM VƏ İNANIRAMDA MİLLƏTMİZİN OĞULLARI O QÜRURLA İSTƏNİLƏN DÖVLƏTİN BİZƏ QARŞI HƏR HANSI ÇİRKİN NİYƏTİNİN QARŞISIN ALMAĞ QABİLİYYƏTİNDƏDİR.
Bataliyon komandirmiz 28 yaşında mayor olmuş, sonralar Azərbaycan ordusunda döyüşmüş, hansısa gərəksiz, əsassız ordumuzdan uzaqlaşdırılmış İlham Aslanov idi. Onun döyüş bacarığına, qorxmamazlığına, keçirdiyi bütün döyüş əməliyyatlarında az itkiylə, qələbəylə döndüyünə görə hərbi hissənin və eləcədə ordu rəhbərlərinin böyük hörmətin qazanmışdı...
Beləcə döyüş əməliyyatlarının birində böyük şücaət göstərib, igidlik nümayiş etdirən Ağacavad Cəfərov ağır yaralanır. Üç güllə yarası alır, güllələrdən biri qıç sümüyünü parçalayır. Döyüş bölgəsindən onu birbaşa Daşkəndə hərbi xəstəxanaya aparırlar. Bu ağrı bizi, hərbi hissəmizi çox sarsıtmışdı. Hələ şəhidlərmizdə var idı. Ancaq hərbi hissəmizə bu döyüş tapşırığından sonra əməliyyatın necə keçrilməsini müzakirə etmək üçün gəlmiş ordu generallarından biri Ağacavad haqqında böyük sevgiylə danışırdı. Onun necə cəsur döyüşçü olduğun, təkbaşına düşmənin neçə canlı qüvvəsin məhv etdiyindən, xeyli hərbi sursatın ələ keçrilməsində xidmətlərindən danışıb onun dövlətin ən yüksək mükafatına laiq görüləcəyinə söz verdiyini hərbi hissənin şəxsi heyətinə çatdırdı. Həmişə olduğu kimi azərbacanlılığmız bu işdə də öz sözün dedi. Yəni Ağacavad Cəfərov "Qırmızı ulduz" ordeninə, "Döyüşdə fərqləndiyinə görə" medalına laiq görüldü. Çünki biz düşünmüşdük ki, dövlətin ən yüksək mükafatı deyiləndə düşünürdük ki, Moskvaya onun Sovet İttifaqı Qəhramanı adına laiq görəcəklər. Axı döyüşdə yaralanan, şəhid olan heç kim haqqında bu cür yüksək səviyyədə təqdimat olmamışdı.
Qısa haşiyyə:- Hansı ki, başqa millətin nümayəndəsi bizim diğər nümayəndə kimi qoyun oğurluğuna gedərkən qarşılıqlı döyüşdə bir neçə güllə atdığına görə biri "Sovet İttifaqı Qəhrəmanı", digəri isə "Qızıl ulduz" ordeniylə təltif edilmişdilər.
Ağacavad Cəfərovun yaralanıb Daşkəndə gətrilib, müalicə olunub, hərbidən təxris olunub ölkəmizə göndərilməsindən 5 - 6 ay sonra mən məzuniyyətə gəlmişdim. Ağsu uşaqlarının böyük əksəriyyətinə söz vermişdim ki, mütləq sizlərə gedib valideyinlərnizlə görüşüb, sizlər haqqında danışıb, gücüm çatdığı qədər qoyacaqlar sovqatlardan gətirəcəyəm. Dediyim kimidə etdim. Hətta bir çoxlarının evinə də getdim, ailə üzvləriylə görüşdüm. Bütün bu günlər ərzində görüşmək istədiyim Ağacavad Cəfərovu rayonda tapmadım. Evlərindən dedilər ki, Bakıdadı, "Bakı" mehmanxanasında qalır. Otağın, bilmirəm qapıda dayanın telefon nömrəsin verdilər. Bakıya çatan kimi ilk zəng etdiyim Ağacavad oldu. Hərbi formada, qış ayı olduğundan DMB-yə hazırlanmış uzun şinel, parad formasında Ağacavad Cəfərovu axtarıb tapdım. Görüşüb elə Səməd Vurğun bağı ətrafında bir yer tapıb oturduq. Durub gələndə ehtiyyatlanırdım ki, bir qıçı protez olan Ağacavad yıxılar, xəsarət alar və ya yarasına nə isə olar. Bu düşüncələrlə hərdən qolundan tutmağada cəhd edirdim. Elə bu məqamda qarşımızda bir podpolkovnik, - "ey hərbiçi, niyə yaxanı bağlamamısan?" sualı qarşısında günahkarcasına dayanıb, hıqqanaraq, kəkələyib nə isə demək istəyirdim ki, Ağacavad məni bu kəkələməydən qurtardı.
-Cənab podpolkovnik, biz Əfqanıstanda bir yerdə olmuşuq, yoldaşım ( məni göstərərək) məzuniyyətə gəlib, görüşmüşük - deməsindən sonra podpolkovnik ayaqların qoşalayıb, dik dayanaraq, əlinin barmağların hərbi formada qulağnın dibinə apararaq, - "baxışlayın, Əfqanıstanda xidmət edirsiniz? " - sual edib, bir qıçın itirmiş Ağacavada baxıb, üzün mənə çevirdi.
Orada vəziyyət necədi? - deyib, soruşdu.
Yenə məni Ağacavad vəziyyətdən çıxardı. Çünki mən yaxamı düymələyərək, etdiyim günaha görə hələ özümə gələ bilməmişdim.
- Cənab podpolkovnik bu sirrdir - deməsi bunları güldürdü və məndə heçnə başa düşməyərək bu gülüşə qoşuldum. Podpolkovnik öz tövsiyyələrin verərək izah etdi ki, hər hansı hərbi formada olanın geyim forması qanunla müəyyən olunmuş normada deyilsə onun çest (salam) verməsi qanunla qəbuledilməzdir. Çünki, hərbiçinin geyim formasının qanuna uyğun olması, hərbiçinin, hərbiçiyə ən böyük hörməti və ehtiramıdı. Odur ki, formanı necə lazımdır o cürdə geyin. Sən hələki hərbiçisən. Özünə hörmət əlamətidə olaraq hərbi formanı normaya uyğun geyin...
Oradan birbaşa Ağacavadın qaldığı "Bakı" mehmanxanasına gəldik. Onu qaldığı otağa yola salıb evə gəldim. Hərbi hissəyə qayıdan gün yenə gəlib Ağacavadla görüşüb elə həmin günün axşam üstü aeroporta yola düşdüm. Bir neçə aydan sonra ordudan təxris olub, Azərbaycana qayıtdım. Ondan sonra Ağacavadla mütəmadi görüşdük. Mən Bakıda qaldığımdan o Bakıya gələndə, mən rayona yolum düşəndə görüşlərmiz olurdu.
42 illik tanışlığmızda o qədər bölüşməli günlərmiz olmuşdu. O qədər xatırlanacaq, düşünülənəcək görüşlərmiz olmuşdu. Axır vaxtlar arada ağrındığını, müalicə aldığını eşitmişdim. Hətda bir dəfə zəng edib danışanda səsindən hiss etmişdim ki, çox pis xəstələnib. Tez - tez hal, əhval tuturdum. Sonralar neçə dəfə görüşlərmiz olmuşdu.
Hiss edirdim ki, artıq səhətində yaranan problemlərdən əziyyət çəkir, ağır adam, qıçının biri protez çox ağırdır onun üçün.
Elə buna görədə Ağsu rayonuna növbəti gəlişimdə onun əziyyət çəkməməsi üçün zəng etməyəcəyimi qərarlaşdırmışdım. Nədənsə ürəyim dözməyib zəng etdim. Telefonu sönüklü olduğuna sevindim ki, nə yaxşı oldu, işimi qurtarıb çıxıb gedərəm. Növbəti dəfə gələndə və ya zəng edəndə işimin təcili olduğunu, vaxt edə bilmədiyimi deyib, podpolkovnik qarşısında günahkar durduğum kimi kəkələyib Ağacavadında qarşısında duraram. Çünki onun xoşu gəlmirdi, ona, "sənə əziyyət vermək istəmirəm" - deməkdən. O dəqiqə elə başa düşürdüki, qıçının birinin bu vəziyyətdə olduğuna görə belə deyirik.
Elə buna görə sənə əziyyət verib incitmək istəmirdim qardaş.
Ancaq eşitdiyim mən incitdi, ürəyim ağrıdı.
Hələ nələr fikirləşirdik biz, nələr, nələr....
Deyirdik ki, xidmətini bir yerdə çəkmiş uşaqları toplayaq görüşək, dərdləşək, o günləri birdə xatırlayaq.
Hamsı arzu olaraq qaldı qardaş.
Elə ona görədə bunu geniş yazdım ki, əsgər yoldaşlarmıza da bu xatirələrmizi çatdırım.
ALLAHDAN SƏNƏ RƏHMƏT DİLƏYİB, MƏKANIN CƏNNƏT OLSUN DEYİB, NUR İÇİNDƏ YATMAĞNI ARZULAYIRAM..
Elxas Comerd,
Agsu rayonu.
