İrəvan üçün təhlükə: İkinci cəbhə açılır - “NEWS.am”
“Vəziyyət mürəkkəbdir, təhlükəlidir və hər şeydən əvvəl Ermənistan üçün təhlükəlidir.
“Cebhe.info”-nun məlumatına görə, Ali İqtisadiyyat Məktəbinin Dünya İqtisadiyyatı və Beynəlxalq Siyasət fakültəsinin professoru, Karnegi Moskva Mərkəzinin keçmiş rəhbəri Dmitri Trenin “NEWS.am”-a açıqlamasında belə deyib.
“Mən çox narahatam ki, üçtərəfli sazişin bağlanmasından üç il yarım sonra -bu üçtərəfli bəyanat adlanır- tərəflər praktiki olaraq münaqişənin həllinə yaxınlaşmayıblar. Üstəlik, son aylarda müşahidə etdiyimiz hadisələr nəticəsində vəziyyət daha da pisləşib. İndi isə deyirsiniz, çoxları Qafqazda yeni müharibənin mümkünlüyündən danışır. Bu məni narahat edir, amma açığını desəm, heç bir mötəbər məlumat olmadan mən heç bir əsaslı təhlil verə bilmərəm”, - deyə rusiyalı politoloq qeyd edib.
Dmitri Treninin sözlərinə görə, Rusiya, İran və Qərb ölkələri vəziyyətə üç fərqli nöqteyi-nəzərdən baxır:
“Deyə bilərik ki, Rusiya və İranın nöqteyi-nəzəri Rusiya və Qərbin, İran və Qərbin nöqteyi-nəzərindən bir qədər daha yaxındır. Rusiya üçün baş verənlər ilk növbədə Ermənistan rəhbərliyinin təhlükəsizlik sahəsində münasibətləri çox yumşaq şəkildə diversifikasiya etmək səyləri ilə xarakterizə olunur.
Rusiya üçün bu, Moskva ilə münasibətləri pozmaq, ABŞ və müttəfiqlərinin himayəsi altında hərəkət etmək kursu kimi görünür. İran həm Azərbaycan, həm Rusiya, həm Qərbin Ermənistan vasitəsilə Cənubi Qafqaza daxil olması və ya Qərb təsirinin güclənməsi perspektivinə mənfi baxır. Burada isə, açığını deyim ki, Ermənistan üçün çox əlverişsiz vəziyyət yaradılır”.
Politoloqun fikrincə, böhrandan çıxmaq və ya Rusiya ilə münasibətləri pozmaq məsələsində təşəbbüs Ermənistan tərəfinə məxsusdur:
"Bu yalnız hökumətə aid deyil. Mən belə başa düşürəm ki, hökumət cəmiyyətin əhəmiyyətli hissəsinin dəstəyinə arxalanır. Saatın kəfkiri Qərbə doğru əyiləcək. Fikrimcə, bu, Ermənistanın geosiyasi mövqeyində çox ciddi dəyişiklikdir və bunun daha çox mənfi nəticələri ola bilər.
Çünki qonşularla razılaşma əldə etməkdən imtina - mən Ermənistanın imtinasını nəzərdə tutmuram- 2020-ci il üçtərəfli Bəyanatında qeyd olunan məsələlərin həlli ilə bağlı heç bir şəkildə razılaşmağın mümkün olmadığı situasiya Ermənistanın ənənəvi müttəfiqi ilə münasibətləri ciddi şəkildə pozulması fonunda Qafqazda yeni mümkün müharibə təhlükəsi, Ermənistanla Azərbaycan arasında yeni müharibə vəziyyətidir. Mən deyərdim ki, burada çox təhlükəli olan təkcə dövlətlər arasında münasibətlərin məhv olması deyil, həm də erməni və rus cəmiyyətləri arasında etibarın xeyli dərəcədə itməsidir”.
Bununla yanaşı, o, müxtəlif təxribatlar şəklində mənfi nəticələrin olacağını istisna etməyib.
“Sərhədlərə görə məsuliyyətin Ermənistan təhlükəsizlik qüvvələrinə verilməsi gələcəkdə Rusiya bazasının sıxışdırılmasına və ya fəaliyyətinin dayandırılmasına, onun Ermənistan hüdudlarından kənara çıxarılmasına gətirib çıxaracaq. Amma müxtəlif qüvvələrin təxribatları ola bilər və mən bunu istisna etmirəm, mən hökuməti demirəm.
Ermənistanda Rusiya hərbçiləri ilə bağlı insidentlərə səbəb ola biləcək müxtəlif başqa maraqlar da var və ümumiyyətlə, indiyə qədər heç kimin gözləmədiyi kifayət qədər faciəvi vəziyyət yarana bilər. Mən Ermənistanda yerləşdirilən rus qoşunları ilə Ermənistan əhalisi arasındakı münasibəti nəzərdə tuturam. Biz elə son aylarda, Sovet İttifaqının mövcud olduğu illərdə Ermənistan ərazisində əhalinin bir hissəsi və sovet qoşunları ilə qarşıdurma olanda nəsə gördük. Amma indi biz yəqin ki, daha təhlükəli bir şey görə bilərik”,- deyə Trenin qeyd edib.
Politoloq hesab edir ki, Rusiyanın mərkəzi Ukrayna istiqamətində səylərini zəiflətmək üçün Rusiya ilə Ermənistan, Rusiya və digər keçmiş sovet respublikaları arasındakı münasibətlərdəki çətinliklərdən istifadəyə çalışan və ikinci cəbhə açmaq istəyən qüvvələr var:
“Düzünü desəm, Ermənistan rəhbərliyinin Rusiya tərəfi ilə münasibətləri pozmamaq, əksinə, möhkəmləndirmək üçün birgə hərəkət etmək barədə razılığa gəlmək, eyni zamanda, 2020-ci il müqaviləsinə uyğun olaraq münaqişəni həll etmək səylərini görmürəm. Əsasən, mənim başa düşdüyüm kimi, indi erməni siyasətçiləri və dövlət məmurları qərbli həmkarları ilə ünsiyyət qururlar və təbii ki, Rusiyada da bunu qeydə alır və nəticə çıxarırlar".
