"BMT TŞ-nın sülhməramlı qüvvələrinin müddətinin uzadılması ilə bağlı ŞKTC-dən icazə alınmamasından təəssüfləndik"

Xarici İşlər Nazirliyindən Birləşmiş Millətlər Təşkilatı Təhlükəsizlik Şurasının (BMT TŞ) Kiprdəki BMT Sülh Qüvvələrinin mandatının daha bir il müddətinə uzadılması qərarı ilə bağlı yazılı açıqlama verilib.

Bizimyol.info xəbər verir ki, nazirliyin bəyanatında:

"Şimali Kipr Türk Cümhuriyyəti (ŞKTC) Xarici İşlər Nazirliyinin Birləşmiş Millətlər Təşkilatı Sülh Qüvvələrinin (KBMTSQ) mandatının bir il müddətinə uzadılması ilə bağlı Kipr adası Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurası tərəfindən qəbul edilmiş, 2723 (2024) saylı qərarla bağlı verdiyi açıqlamanı tam dəstəkləyirik.
Birləşmiş Millətlər Təşkilatının müəyyən etdiyi təcrübənin əksinə olaraq, Sülh Qüvvələrinin mandatı uzadıldığı halda, bu dəfə də Kipr Türk tərəfinin razılığı alınmadı. Bu münasibətlə o, bir daha KBMTSQ-nin ŞKTC səlahiyyətlilərinin xoş niyyəti çərçivəsində ŞKTC ərazisində fəaliyyətini davam etdirə biləcəyinə diqqət çəkməklə, bu fəaliyyətlərin davam etdirilməsi üçün hüquqi bazaya ehtiyac olduğunu vurğulayırıq və ŞKTC-nin bu istiqamətdə atacağı addımları tam dəstəklədiyimizi vurğulayırıq.
BMT Təhlükəsizlik Şurası bu illər ərzində Kipr yunan tərəfinin çoxsaylı bufer zona pozuntularına göz yumub. 18 avqust 2023-cü ildə humanitar layihə olan Yiğitler-Pile yolunun tikintisinə ədalətsiz mane olmaq cəhdi, sülhməramlı missiyalardan gözlənilən qərəzsizliyi nümayiş etdirmədiyini bir daha ortaya qoydu. Təəssüflə qeyd etmək lazımdır ki, BMT Təhlükəsizlik Şurasının bu son qərarında sözügedən hadisə ilə bağlı avqustun 21-də verilən və yerdəki faktlarla əlaqəsi tamamilə kəsilmiş mətbuat bəyanatına istinad edilir. Yiğitler-Pile yolunun tamamlanması Kipr türklərinin BMTSQ-yə itirilmiş etibarını bərpa etmək üçün təsirli bir addım ola bilər və yerdəki gərginliyin azaldılmasına töhfə verə bilər.
Digər tərəfdən, KBMTSQ-in mandatının uzadılması qərarında mümkün həll kontekstində köhnəlmiş və tükənmiş modellərə istinad edilsə də, ŞKTC Prezidenti cənab Tatarın irəli sürdüyü iki dövlət layihəsinin qeyd edilməməsi bizi çox məyus edir. Bu yanaşmanın ədalət və konstruktivlikdən uzaq olduğunu vurğulayırıq ki, Adada iki tərəf arasında ümumi əsasların olub-olmadığını araşdırmaq vəzifəsi daşıyan Şəxsi Nümayəndə yeni təyin olunduğu bir vaxtda biz BMT Təhlükəsizlik Şurasını Kiprdə ədalətli, qalıcı və davamlı həllin yalnız yerdəki faktlar əsasında əldə edilə biləcəyini qəbul etməyə və Kipr Türk xalqının təbii hüquqlarının və bərabər beynəlxalq statusunun qeydə almağa çağırırıq. BMT Təhlükəsizlik Şurası və beynəlxalq ictimaiyyət qarşısında ŞKTC-nin tanınması çağırışımızı bir daha təkrar edirik", - deyə qeyd edilir.
Xarici İşlər Nazirliyindən verilən yazılı açıqlamada, BMTSQ-nin mandatının 31 yanvar 2025-ci il tarixinədək uzadılması ilə bağlı BMT Təhlükəsizlik Şurasının 2623 (2024) saylı qətnaməsinin qəbul edildiyi bildirilib və BMTSQ-nin Kiprdəki mövcudluğunun 60-cı ilinə çatdığı xatırladılıb. Bəyanatda, KBMTSQ-nin adada hər iki tərəfə bərabər davranmaq və mübahisələrə ədalətli həll yolu tapmaq kimi əsas vəzifələrini yerinə yetirmədiyi və KBMTSQ-nin dayanıqsız hesab edilən status-kvonun qoruyucusu olduğu iddia edilir.
ŞKTC Xarici İşlər Nazirliyinin açıqlamasında, BMTSQ-nin bu günə qədər ŞKTC sərhədləri daxilində fəaliyyətini davam etdirməsinin ən böyük səbəbinin ŞKTC səlahiyyətlilərinin yaxşı niyyətli əməkdaşlığından qaynaqlandığı bildirilib və aşağıdakı açıqlamalar verilib:
“Təhlükəsizlik Şurası bizim icazəmiz olmadan Sülh Qüvvələrinin mandatını uzatmaqla öz səhvini bir daha təkrarladı. Kipr türk tərəfinin iradəsini və varlığını gözardı edən bu yanaşmanı rədd edirik. Kiprin şimalındakı suverenlik Kipr türk xalqına və onun dövləti olan Şimali Kipr Türk Cümhuriyyətinə məxsusdur. Sülh Qüvvələrinin ölkəmizdə qanuni əsaslarla fəaliyyətini həyata keçirməsi mütləqdir”.
Bəyanatda, BMT Təhlükəsizlik Şurasının üzvlərinin köhnəlmiş qərarlarını nəzərdən keçirməli, adada öz sərhədləri daxilində iki ayrı xalqın və iki ayrı dövlətin mövcudluğuna əsaslanan yeni bir yanaşma qəbul etmələri, Kipr üçün yeganə real həll yolu iki mövcud dövlətin suveren bərabərliyi, eləcə də, bərabər beynəlxalq statusu əsasında mehriban qonşuluq münasibətlərini inkişaf etdirmək olduğu vurğulanıb.
Bəyanatda bildirilib ki, BMT TŞ-nin BMTSQ-nin mandatının uzadılması qərarında bufer zona pozuntuları və xüsusilə Pyladakı vəziyyət də qeyd olunub: “Baş verənlərə görə yeganə məsuliyyət daşıyan Yiğitler-Pile yolunun sırf humanitar məqsədlərlə çəkilməsinə mane olmağa çalışan Sülh Qüvvələridir. Kipr türk tərəfi məsələ ilə bağlı Sülh Qüvvələri ilə əldə olunan razılaşmanın həyata keçirilməsini və yol tikintisinin tez bir zamanda başa çatdırılmasını tələb edir. Digər tərəfdən, adanın yeganə sahibi olduğunu iddia edən Yunan administrasiyası bufer zonaya hakim münasibətini genişləndirməyə çalışır. Bufer zonada artan gərginlik və pozuntular bu təhrif anlayışın nəticəsidir”.скачать dle 12.1