GÖZLƏYƏNLƏR... (Fəlsəfi-poetik silsilə)

 I

Unutduğun hər şey bir yerdə gözləyir səni,
qapı aralığında, köhnə poçt qutusunda,
bir şüşə kimi titrəyən xatirənin dibində.
Təkcə insanlar deyil səni izləyən –
bəzən bir səs,
bəzən itmiş bir günəş parçası,
bəzən də sən özünsən
o küncdə pusquda duran.

Bir şey var –
hər zaman bir şey:
daha iti baxışlı,
daha səssiz,
bəzən daha mərhəmətli,
bəzən tamamilə daş kimi.

Ayaqqabıların içində yuxuya getməyin belə
şübhəli görünür bəzilərinə.
Zibil atarkən də bir göz səni izləyir –
dəmir qapağın cingiltisində əks-səda verən
varlığının xışıltısıdır bu.

İçindəki səssizlik bəzən gurultu kimi
vurur qulaqlarına.
Qorxma –
amma unutma da:
hər zaman bir şey var.

Gözləyir səni –
bəlkə bir səhv addımda,
bəlkə bir doğru sükutda.

Gözəl günlər gələcək deyirlər,
amma sənə çatanadək
bəzən siqaret kötüyü kimi yanar –
barmaqlarını yandırar,
içini oyular.

Yenə də –
hazır ol.
Çünki həyat,
əvvəlcə səni sınağa çəkər,
sonra səninlə çay içər.

Unutmaq, deyirlər, xilasdır.
Amma yaddaş –
quşların yerini unutmadığı bir göy kimi
hər şeyi saxlayır içində:
səsini itirmiş çağırışları,
nə vaxtsa açılmamış məktubları,
və səni – olduğun yerdə deyil,
olmadığın yerdə gözləyən bir şeyi...

Bəzən bu bir adamdır –
heç tanımadığın, amma daim hiss etdiyin.
Bəzən bir kölgədir –
özündən ayrıla bilməyən.
Bəzən də sadəcə bir an –
öz içində sındığın an.

Yəni, həmişə bir şey var –
görünməyən, amma real;
qorxudan deyil,
şüurdan doğan bir varlıq.
Səni izləyir,
amma səni tanımır.
Səni gözləyir,
amma nə vaxt gələcəyini özü də bilmir.

Sən də bilmirsən –
harada səhv etdiyini,
nə zaman səhv düşündüyünü.
Hətta bəzən soruşursan:
Bütün bu gözləmələrin içində,
mənim kimisə, ya da nəyisə gözləməyim də
bəlkə elə başqasının gözlədiyi mənim kölgəmdir?

Yuxuda ayaqqabı geyinmək –
bəlkə də daim hazır olmağın absurd əlaməti.
Zibilə atılan günlərin içində
qızıl kimi parlayan bir an varmı?
Yoxsa bütün bu çürük xatirələr
sadəcə unudulmaq üçünmü yaşanır?

Filosoflar deyir:
“Zaman sabit deyil,
sən ona necə baxırsansa,
o da səni elə görür.”
Bəlkə ona görə bəzi günlər
illərlə sürünür içimizdə,
bəziləri isə
doğulmadan yox olur.

Və siqaretin son kötüyü –
həyatın sərt xətləri kimi
barmağını yandırır,
amma o yanıq səni ayıldır.
Bir anlıq hiss edirsən:
sən hələ varsansa,
deməli, bu gözləmə də hədər deyil.

Varlıq bir pusqudursa,
insan daim yolçu.
Gözləyənlər çoxdur –
amma axtaranlar az.
Və bəlkə də,
axtarışın özü
tapmaqdan daha böyük azadlıqdır.

 III

Bir gün durub düşünürsən:
“Sonsuzluq nə qədər uzundur?”
Və cavab gəlmir –
çünki zaman səssizdir,
və səssizlik –
ən sədaqətli cavabdır bəzən.

Heç kəs sənə deməz
qorxunun harada bitdiyini,
və ya azadlığın harada başladığını.
Bəzən sən azadlıq sanırsan
boş otaqda bir pəncərəni açmağı –
amma bəlkə də o pəncərə
tutulduğun qəfəsin içindəki
tək nəfəs yeri idi.

Həyat, bir cüt qaranlıq göz kimi
daim səni izləyir –
amma sən
baxışları hiss etdikcə
daha çox gizlənməyə çalışırsan.
Və bilmədən
öz özünə yox olursan.

Fəlsəfənin dedikləri
bəzən siqaret tüstüsü kimi
ətrafa yayılır –
səni rahatlatmır,
amma düşüncəni ağırlaşdırır.
"Sən kiminsə düşüncəsində varsansa,
doğrudan da varsanmı?"
yoxsa
sadəcə bir metaforanın içindəki
şərti həqiqətsən?..

Yeri gəlmişkən,
sənin “keçmiş” dediyin şey –
əslində bir pəncərənin arxasında
toz basmış bir güzgüdür.
Sən ona baxdıqca,
özünə bənzəyən bir şey görürsən,
amma əslində o,
sən olmadığın birini göstərir.

Və yenə –
hər zaman bir şey gözləyir:
bir itki,
bir dərk,
bəlkə bir ehtimal.

Ən təhlükəli olanı isə –
sənin öz içində gizlətdiyin səssizliyin
bir gün səsini qazanmasıdır.
O zaman, sən
təkcə səni gözləyənləri yox,
özünü də qarşılamalı olacaqsan.

Yaddaş –
hər şeyin içində,
amma heç nəyin özü deyil.
O, qapını örtəndə səsini saxlayır,
amma sən yenidən açanda
başqa bir otaq göstərir sənə.

Keçmiş
heç vaxt keçib getmir –
sən onun içindən çıxırsan,
amma o sənin içindən çıxmır.
Bəzən bir qoxu,
bəzən köhnə bir səs –
və sən yenidən
bir uşaq olursan,
itirdiyini hələ itirməmiş biri.

Özünü tanımaq istəyirsən?
Yaddaşına bax.
Amma unutma –
yaddaş da qorxur.
O, bəzi xatirələri qoruyur,
bəzilərini isə
gizlədir, ya da dəyişdirir –
öz səni qoruya bilmək üçün.

Bəlkə də sən
öz həyatının yazarı deyilsən –
sənin yerinə yazan
bəzən qorxudur,
bəzən sevgi,
bəzən də sadəcə unudulmaq arzusu.

Ona görə –
bir şey səni gözləyir.
Sən özünü tanıdığın an,
o şeylə qarşılaşacaqsan.
Bəlkə bir köhnə səs:
"Bu sənsən – sən olduğun kimi,
amma heç vaxt görmək istəmədiyin kimi."

Yəni hazır ol:
çünki yaddaşın ən dərin guşəsində
hələ cavabsız suallar var.
Və o suallar –
səni səssizcə gözləyir.

Axırda hamı susur.
Külək belə danışmır artıq.
Zaman –
bir çay kimi axmağı dayandırır,
və suların üzərində gördüyün o sima
sənsənsə belə,
özünə yad bir səssizliklə baxır sənə.

Zaman bitmir əslində,
sən bitirsən onun içində.
Çünki zaman – yaşadığın an deyil,
hiss etmədiyin saniyələrin
yığılmış ağırlığıdır.
Onu daşıyırsan –
bəzən bir söz kimi dilində,
bəzən bir yük kimi çiynində.

Ölüm?
O, bir son deyil,
bir tərs qapıdır –
səni içindən çıxaran,
ya da daha dərinə salan.
Bəlkə də
ölüm ilk dəfə
nəfəs aldığın anda başlayır –
çünki nəfəs almaq
itkiyə başlamanın özü deyilmi?

Bütün yollar səni ora aparır –
amma heç kim
ora necə gedildiyini danışa bilmir.
Ona görə sən yaşayırsan –
sualın cavabı üçün yox,
cavabsızlıqla barışmaq üçün.

Həyat –
bir dəfəlik səssizliyin içində
çoxlu iz buraxmaq cəhdidir.
Bəziləri bu izləri
sözlərdə qoyur,
bəziləri bir baxışda,
bəziləri isə
sadəcə unudulmaqda tapır özünü.

Və sonra...
bütün o gözləyənlər –
səni gözləyənlər,
səndən qorxanlar,
və sənin özünün gözlədiklərin –
bir yerə toplaşır:
nə var, nə yox arasında
bir nəfəslik sükut olur.
Sən baxırsan,
və artıq heç nə soruşmursan.
Çünki nəhayət anlayırsan:
Sən özünü axtarmırdın.
Sən sadəcə “nə üçün var olduğun” səsini
bir dəfəlik duymamaq üçün
daima bir şeyin səni gözləməsini istəyirdin.

Və budur:
Heç nə gözləmir artıq səni.
Sükut tamamlanır.
Varlıq öz kölgəsinə qayıdır.