"Rəqəmsal oyun asılılığının populyarlığı, xüsusilə epidemiya dövründən sonra əhəmiyyətli dərəcədə artıb"

"Rəqəmsal oyun asılılığının populyarlığı, xüsusilə epidemiya dövründən sonra əhəmiyyətli dərəcədə artıb".

Bizimyol.info xəbər verir ki, bu barədə Türkiyə mətbuatına Üsküdar Universitetinin Qurucu Rektoru Psixiatr Prof. Dr. Nevzat Tarhan deyib.
İnsanların qapandığı və evdə işsiz qaldığını ifadə edən Tarhan: "Onlar zamanı oyunla bir əyləncə və maraq sahəsi olaraq çevrdilər. Dünyada aparılan araşdırmalara görə, epidemiya dövründə narkomaniya diaqnozlarında yüzdə 50-yə yaxın artım baş verib", - deyə bildirib.
Yalnız istifadədə deyil, həm də asılılıq diaqnozunu artıracaq istifadə artımının olduğunu vurğulayan Tarhan: “Epidemiya keçdikdən sonra bu, tədricən normala qayıtmalıdır, lakin normallaşmır. İndi ədəbiyyata bir asılılıq növü kimi daxil olub. Bunun uşaqlarda, xüsusən də gənclərdə daha çox təsir etdiyi müəyyən edilib. Oyun aludəçiliyinin artmasının səbəbi onun asanlıqla əldə edilə bilməsi və rahat olmasıdır. Xüsusilə evin rahat mühitindən çıxıb çöldə top oynamaq əvəzinə enerji tələb etməyən oyunlar oynamaq daha cəlbedicidir. Oyunların çoxu tək oyunçu oyunu deyil, onlayn, yəni qrup oyunları, strategiya oyunları üslubunda oynanılır ki, bu da daha çox asılılıq yaradır", - deyə qeyd edib.
"6-15 yaşlı uşaqlar arasında 66 faiz artım var"
Nevzat Tarhan qeyd edib ki, Türkiyə Statistika Təşkilatının (TÜİK) statistik məlumatına əsasən, 6-15 yaş arası uşaqlar arasında 66 faiz oyun asılılığı artıb.
Tarhan: "Ötən illərlə müqayisədə TÜİK ədəbiyyatına daxil olmuş və statistika ilə tanınan oyun asılılığı həyəcan siqnalıdır. Bunu öz klinik təcrübəmizdə görürükmü? Biz çox müraciətlər olunur. Xüsusilə uşaq psixiatrının işlərinə gəldikdə, biz buna ekrana məruz qalma deyirik. Ekran ifşası indi bizim müntəzəm olaraq axtardığımız və soruşduğumuz bir şeyə çevrilib. İlk sual odur ki, uşaq ekran qarşısında nə qədər vaxt keçirir?", - deyə o qeyd edib.
Vaxtını planlı şəkildə istifadə edən uşaqlarda asılılığın olmadığını bildirən Tarhan, gününü qeyri-müəyyən vaxtlarında, təsadüfi olaraq 3 saat, əsasən gün ərzində bir saat vaxtını oyun oynamaqla keçirən uşaqlarda asılılığın olmadığını vurğulayıb.
"Valideynləri ilə vaxt keçirməyən uşaqlar daha çox asılı olurlar"
Prof. Dr. Nevzat Tarhan, araşdırmaların imkanlı ailələrdə oyunlara üstünlük verildiyini, orta və aşağı gəlirli ailələrin isə daha çox smartfona üstünlük verdiyini, oyun aludəçisi olaraq gördüklərinin daha çox valideynləri ilə vaxt keçirməyən uşaqlarda bu asılılığın daha çox olduğunu bildirib, hətta Uşaqlar oyuna o qədər aludə olurlar ki, otaqlarından çıxmadıqlarını qeyd edib.
Koreyada 27 saat oyun oynadıqdan sonra infarktdan ölən hadisələrin olduğunu xatırladan Tarhan: "Oyun asılılığı əslində beyindəki mükafat-cəza sistemini pozur. "Nə olacaq, bu adi bir oyundur" deməməliyik. Anaların çoxu buna o qədər də əhəmiyyət vermir, "evdə mənim gözümün qabağında oyun oynayır, nə olacaq?" kimi ifadələr işlədirlər. Nəzərə almasanız, bir müddət sonra uşaq başqa heç nədən həzz almamağa başlayır. Hazırda narkomanlara “mükafat uğursuzluğu sindromu” deyilir. Bu insanlarda beyin mükafatlardan doymur", - deyə bildirib.
"Oyun asılılığının müalicəsi var"
Tarhan, bu asılılığın müalicəsinin olduğunu qeyd edərək: "Oyun asılılığının müalicəsinin olmadığını düşünməməliyik. Oyun asılılığı çox asanlıqla müalicə olunur. Sizi oyundan məhrum edirik... Elə uşaqlar var ki, oyuna aludə olub, onları yatızdırırıq. Bəzən ailədə valideynlər arasında çox yaxşı məhəbbət var, ikili sevgi var, amma uşaqlarla bağlı nizam-intizam boşluğu olur. Onlar çox ağıllı uşaqlardır, əla strategiya oyunları hazırlayırlar. Oradakı oyunlarda mükafatlar verirlər. Hətta pullu mükafatlar verənlər də var. Bu çox cəlbedicidir. O, alüdəçiliyə görə, uşaqları ondan uzaqlaşdırmaq lazımdır", - deyib.
Ana və atada həddindən artıq məhəbbət səbəbiylə nizam-intizam pozulduğu zaman uşağın hedonist və xəyalpərəstləşdiyinin, bu gün oyun aludəçiliyinin ən çox rast gəlinən səbəbi olduğunu bildirən Tarhan, uşağın ailə içində bədbəxt və narahat olmağa başladığını qeyd edib.
Tarhan: "O, özünü oyun aludəçiliyinə təslim edərək bu bədbəxtlik və narahatçılıqda rahatlıq axtarmağa çalışır. Əgər evdə təhlükəsiz mühit yoxdursa, ər-arvad arasında daimi münaqişə, iğtişaşlar varsa, bu, oyun aludəçiliyini daha da sürıtləndirir. Mən belə bir oyun aludəçisi bilirəm, uşaq məktəbə getmir, məktəbə göndərə bilmirlər. Getdilər gördülər ki, valideynlər uşaq üzərindəki liderliyi itirib. Ana və ata passivdir. Rəhbər uşaq olanda təbii ki, bu uşaq istəməsə, məktəbə getməyəcək", - deyə bildirib.скачать dle 12.1