İnkişaf edən sadəcə internet texnologiyaları deyil... Rəqəmsal fırıldaqçıların yeni üsulları və "hədəf" kütləsi var

Hazırda texnologiyanın sürətli inkişafı ilə internetdən istifadə artır və bu rəqəmsal dünya bir çox imkanlar təqdim etməklə yanaşı, təəssüf ki, fırıldaqçılıq üçün də əlverişli zəmin yaradır. İnsanlar müxtəlif onlayn platformalarda alış-veriş edərkən, sosial media hesablarından istifadə edərkən və ya maliyyə əməliyyatları həyata keçirərkən informasiya təhlükəsizliyi riski ilə üzləşirlər. Fırıldaqçılar davamlı olaraq yeni və mürəkkəb üsullar inkişaf etdirərək istifadəçiləri aldatmağa çalışırlar.

Bizimyol.info xarici mətbuata istinadla xəbər verir ki, telefonunuza və ya e-poçtunuza gələn bildiriş sizə normal görünə bilər, lakin sizi nə gözlədiyini heç vaxt bilmirsiniz. Əgər sizi şübhələndirən və anlaya bilmədiyiniz bir vəziyyət varsa, onda bir səhv olduğunu bilin. Fırıldaqçılıq üsulları WhatsApp-da "Salam" yazan insanlar, "Mənə mesaj yaz" deyə mesaj göndərən insanlar, Amazondan hədiyyələr verəcəyini söyləyən insanlar, ev almaq üçün kredit götürməyə kömək edəcəklərini söyləyənlər, Elektron Hökumət adından reklam verənlər və s. şəkildə ola bilər.
Elə fırıldaqçılar var ki, təkcə SMS və ya elektron poçtu deyil, həm də WhatsApp-ı təqib edirlər. Son zamanların məşhur fırıldaq üsullarından biri də WhatsApp-da xarici nömrələrdən gələn “Salam” mesajlarıdır. Siz cavab verənə qədər başqa heç nə yazmayan bu bot fırıldaqçıları bircə cavabınızdan sonra niyyətlərini ortaya qoyurlar. İlk mərhələdə pul əvəzinə sizdən yalnız öz internet səhifəsində məhsulları bəyənmənizi və ya şərh yazmağınızı və hesabınıza pul qoymağınızı xahiş edirlər. Xarici nömrələrdən gələn mesajlara əlavə olaraq, Instagram vasitəsilə "Mənə mesaj göndərin". “Borcunuz var, parolunuzu yeniləyin, abunə haqqınızı ödəyin” deyərək diqqət çəkənlər var.
Xüsusilə tez-tez onlayn alış-veriş edirsinizsə, "karqo" şirkətlərindən gələn mesajlara öyrəşmisiniz. Fırıldaqçılar bundan fürsət kimi istifadə edir və sizə SMS vasitəsilə çatdırılma ünvanının çatışmadığını söyləyərək link verirlər. Bağlantının aldatma üçün verildiyini təxmin edə bilərsiniz. Facebook-da “Unudulmuş Paketlər” adı ilə açılan hesabda Amazon-un təhvil verilməmiş məhsulları hədiyyə edəcəyi bildirilir. Onların dediyinə görə, tərkibində müxtəlif məhsullar var. Sözdə məhsulları almaq üçün iştirak haqqı olaraq 1,95 avro tələb olunur. Nəticənin nə olduğunu təxmin edə bilərsiniz.
Daşınmaz əmlak və avtomobil bazarlarında fırıldaqlar da kifayət qədər yayılıb. Onlayn ev almaq istəyənlər üçün ev elanları bazar qiymətindən aşağı qiymətə təklif olunur. Sizi ofisinə çağırandan sonra deyirlər ki, evi almaq üçün sizin adınıza bankdan kredit götürə bilərlər. Sizdən ilkin ödəniş üçün veksel imzalamanızı xahiş edirlər. Təbii ki, nə kredit var, nə də götürüləcək ev. Əllərində imzalı veksel olduğundan onlar icra məhkəmələrinə müraciət edə bilərlər.
Təəssüf ki, bəzi fırıldaqçılar sözün əsl mənasında insanların ağlı ilə oynayırlar. “Elektron Hökumət” tətbiqi vasitəsilə kredit kartı haqqının qaytarılması üçün müraciət etmək kimi üsullarla insanları aldadanlar kart məlumatlarının daxil edilməsini istəyirlər. Daha sonra onlar sizin kart məlumatlarınıza daxil olduqları üçün kartı boşalda bilirlər.
Bu tələlərə təkcə biz yox, uşaqlarımız da düşür. Zəhərli pdf Fortnite və Roblox kimi məşhur oyunları ehtiva edən fırıldaqçılıq üsullarında uşaqların üzərinə klik edə bilməsi üçün “zəhərli PDF-lər” əlavə edilir. Bu PDF-ə klikləməyə görə mükafatların veriləcəyi deyilir. Faylların üzərinə kliklədikdən sonra əvvəlcə başqa saytlara, sonra isə fırıldaqçıların istədikləri saytlara daxil olursunuz. Domen adlarında etibarlı hesab etdiyimiz “.gov” və “.org” domen adlarından da istifadə olunur.
Yadda saxlamalı olduğunuz daha iki fırıldaq var. Bunlardan birincisi TikTok-da videoları bəyənərək pul qazanma üsuludur. Alış-veriş platformalarında olduğu kimi, bəyənmə qarşılığında pul yatırılır, lakin pulu çıxarmaq üçün əvvəlcə pul yatırmalısınız.
Piramida sxeminin digər üsulu eynidir, lakin bu dəfə sizdən tələb olunan vəzifə reklamlara baxmaqdır. Saxta hesablar bağlansa da, adlar və kanallar tez-tez dəyişir. Odur ki, sistemi mənimsəmək və digər kanallarda eyni tələyə düşməmək üçün məzmuna nəzər salmalısınız.
Qurbanların sayı və qazancının məbləği qeyri-müəyyən olan daha bir dələduzluq hadisəsi var. Sosial mediada saxta profillər açan hesablar öz şəbəkələrinə düşdüyü insanlarla söhbət edir. Onların məqsədi maddi və ya mənəvi mənfəət əldə etməkdir. Fırıldaqçılar əvvəlcə müəyyən qədər güvənirlər, sonra isə tələblər irəli sürürlər.
P.S. Etiraf etməliyik ki, nə qədər müasir düşüncəli olsaq da, bəzən bu fırıldaqçıların tələsinə düşə bilir, şirnikləşdirici təkliflərə aldana bilirik. Azərbaycanda da müxtəlif dələduzluq növləri var. Ən önəmlisi xəstə uşaqların fotosunu yayaraq pul toplamaqdır. Bəzən elə olur ki, həmin uşaqlar heç həyatda belə olmur. Digər bir üsul sosial şəbəkələrdə uşaqları üçün yemək “dilənən” saxta profillərdir. Bu profillər müxtəlif şəxslərin adına olsa da, mesajlar standart eyni mesaj olur.
Başqa bir dələduzluq növü isə, bank kartları ilə bağlı olur. Müxtəlif saytlarda müxtəlif xidmətlər təklif edən bu dələduzların toruna düşmək asandır. Daşınmaz əmlak saytlarında elan verdiyiniz və yaxud kirayə evlə maraqlandığınız zaman diqqətli olmalısınız. Çünki aldanma ehtimalınız böyükdür.
Əslində, addımbaşı dələduzlarla qarşılaşırıq. Onların oyunlarına alət olmamaq üçün isə, edilən cazib təklifləri dəfələrlə düşünməli, daşınmaz əmlak aldığınız, satdığınız və ya kirayələdiyiniz zaman bank kartı ilə ödənişlərdən imtian etməli, onlayn ödənişlər zamanı bank kartlarınızla əməliyyalar həyata keçirən zaman limit qoymalı, qısacası hər an diqqətli olmalısınız. Düzdür, qeyd edildiyi kimi də yaşamaq asan deyil. Amma aldanmamaq üçün insan bəzən hisslərini ikinci plana almağı bacarmalıdır.скачать dle 12.1