SEPAH növbəti dəfə sərhədlərimizə doğru niyə toplaşıb? – Astanadan qaynaqlanan SƏBƏB
Xəbər verdiyimiz kimi Qazaxıstanın Astana şəhərində Asiyada Qarşılıqlı Fəaliyyət və Etimad Tədbirləri üzrə Müşavirənin (AQEM) Zirvə Toplantısı baş tutub.
Regionun əsas oyunçularının toplandığı sammit Asiyanın və ümumilikdə dünya siyasətinin gələcək simasının ilk kontrlarını görməyə imkan yaratdı. Bizim üçün ən önəmli və diqqətçəkən məqamsa Zəngəzur dəhlizinin müzakirələrdə mühüm yer tutan mövzulardan biri olması idi.
Diqqətdən yayınmayan önəmli bir nüans da istər plenar iclasda, istərsə də ikitərəfli görüşlərdə masanın üzərinə qoyulmuş “Turan” yazılı su şüşələrinin olması idi. Həmin şüşələr Prezident İlham Əliyev və iranlı həmkarı İbrahim Rəisinin görüşündə də masanın üzərində idi.
Bir sözlə Astanada təkcə bəyanatlar yox, ən xırda detallar belə mühüm mesajlarla zəngin idi.
Amma...
Elə Astana zirvəsi davam edərkən, həm də İlham Əliyevlə Rəisi arasında görüşün baş tutduğu gün cənub qonşumuzdan növbəti xoşagəlməz addımın anonsu verildi. İran İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun (SEPAH) regional qərargahı Azərbaycanla sərhəddə hərbi təlim keçirəcəyini elan etdi.
Ötən ilin payızında da İranın oxşar addımlarına şahidlik etmişdik. Tehranı narahat edən məsələ isə o zaman olduğu kimi, indi də Zəngəzur dəhlizidir. Reallıq ondan ibarətdir ki, Zəngəzur dəhlizi Asiyanı Avropaya birləşdirən əsas körpüyə çevrilmək potensialına malikdir. Məsələyə bu prizmadan yanaşdıqda, eyni zamanda Zəngəzura alternativ yolun İran ərazisindən keçməsinin razılaşdırıldığını nəzərə aldıqda, bu, İran üçün müsbət məqam sayılmalıdır.
Buna baxmayaraq, Zəngəzurun mənəvi dəyəri cənub qonşumuzu qorxuya salmağı bacarıb. Çünki bu koridor həm də türk dünyasının bağı olacaq, Türkiyəni Azərbaycana, Azərbaycanı Mərkəzi Asiyaya bağlayacaq. Belə olan halda isə İran hakimiyyətinin fars şovinizmi siyasətinin ən böyük narahatlığı, türk dövlətlərinin inteqrasiyası yolunda maneə qalmayacaq.
Digər tərəfdən, Tehranın narahatlığını ordusunu sərhədlərimizə göndərəcək qədər artıran məqamlardan biri də İranın daxilindəki gərgin situasiyadan qaynaqlanır.
Bu ölkəni başdan-başa etiraz dalğası bürüyüb. Cənubi Azərbaycanda isə etirazlarda muxtariyyət, müstəqillik nidaları daha da yüksəlməyə başlayıb. Təbiidir ki, cənublu soydaşlarımızı türk dünyasının yaxınlaşması daha da stimullaşdırır. Əvəzində İranın radikal siyasəti isə alovun üzərinə benzin tökməkdən başqa bir işə yaramır.
Göründüyü kimi Zəngəzur dəhlizinin önəmi beynəlxalq miqyasda müzakirə olunduqca və koridorun reallığa çevrildiyi gün yaxınlaşdıqca Tehranın da narahatlığı paralel olaraq artır.
Ancaq əbəs yerə
Çünki Zəngəzur dəhlizinin açılmaması üçün İranın Azərbaycana təzyiqləri yetərli ola bilməz. Hal-hazırda qlobal miqyasda Zəngəzur məsələsi müzakirə predmetdiri və İranın buna mane olacaq gücü yoxdur.
İstər-istəməz ağlımıza bir sual gəlir. İran rejimi bir su şüşəsindən qorxacaq vəziyyətəmi gəlib?
Murad Əhmədov, Bizim.Media
