Nikol Paşinyan müsahibəsində nələrdən danışıb? –DETALLAR
Dünən Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan “Birinci Kanal”a geniş müsahibə verib. JAMAZ.İNFO xəbər verir ki, erməni baş nazir bir sıra məsələlərə, xüsusən də Azərbaycanla bağlı mövzulara münasibət bildirib.
“Rus sülhməramlıları Qarabağdan çıxsa, Rusiyaya qayıtmalıdır”
Nikol Paşinyan deyib ki, Rusiya sülhməramlılarının Qarabağda qalıb-qalmaması məsələsi təkcə onlardan asılı deyil. “Çünki biz də bilirik ki, Rusiya bu mövzuda Azərbaycanla müəyyən müzakirələr aparır. Onlar bizimlə də müzakirələri aparır. Bu suala birbaşa və konkret cavab verə bilmərəm”.
“Rusiya sülhməramlılarının Qarabağı tərk etsələr, onların Ermənistana gəlib qalmaları mümkünmü” sualına cavab olaraq baş nazir bildirib ki, o, burada heç bir məntiq görmür. “Çünki onlar Qarabağdakı Rusiyanın sülhməramlı qoşunlarıdır. Əgər Qarabağı tərk etsələr, Rusiyaya getməlidirlər. Başqa bir sual: Rusiyaya Azərbaycandan keçəcəklər, yoxsa Ermənistandan keçəcəklər? Məncə, bu, prinsipial məsələ deyil. Amma onların Ermənistanda qalmasının heç bir hüquqi əsası yoxdur və ola da bilməz”.
O daha sora rus hərbi bazasının Ermənistanda qalmasına da toxunub. “Rusiya hərbi bazasının Ermənistanda olmasının əsasları çox aydındır. Bu əsaslar mövcud olmaqda davam edir və biz bununla bağlı heç bir məsələ qaldırmırıq”.
“Sərhəddə tam sakitlikdir”
Paşinyan daha sonra bildirib ki, ona hər gün atəşkəsin pozulması halları barədə məlumat verirlər. “Dünən gün ərzində Ermənistan-Azərbaycan sərhədində 1 güllə atılıb. Bu, əslində, eskalasiyanın çox aşağı, demək olar ki, sıfır səviyyəsidir. Hazırda nə bizim tərəfimizdən, nə də Azərbaycan tərəfdən sərhəddə hər hansı bir qoşun toplanması yoxdur . Hazırda sərhəddə heç bir gərginlik yoxdur. Amma digər tərəfdən, müasir dünyada qoşunların yerdəyişməsi bir neçə saat, gün ərzində baş verə bilər”.
Baş nazirin fikrincə, Azərbaycanla mövcud problemləri həll edə bilsələr, müharibə mənasız olacaq.
“Anklavlara Başkənd də daxildir”
Ermənistanın baş naziri anklavlar barədə də danışıb. O deyib ki, anklavlar mövzusuna müraciət etmək sadə bir səbəbdən qaçılmazdır. “Çünki 29.800 kvadrat metrə Başkənd də daxildir. “Ermənistanın heç bir hakimiyyətinin Ermənistanın suveren ərazisinə xətt çəkməyə haqqı yoxdur. Amma burada mühüm bir nüans var ki, kim anklavlardan danışırsa, masanın üstünə xəritə qoysun. Masanın üzərinə xəritə qoyulduqda yalnız bir nöqtədə xəritə ola bilməz. Digər tərəfdən, bu çox sadə sual deyil. Anklavlar məsələsi qaldırılanda çoxlu suallar ortaya çıxacaq. Bu anklavların sərhədlərinin delimitasiyası məsələsi var, bu anklavlara çıxış məsələsi var, servitut məsələsi var, sərhədlərin mühafizəsi məsələsi var, silahlı qüvvələrin olub-olmaması məsələsi var. Anklav o deməkdir ki, başqasının ərazisini keçməlisən. Bu məsələnin hüquqi nüansları nədən ibarətdir? Bu problemləri həll etmək üçün bir neçə variant var. Biri odur ki, biz bütün bu məsələləri həll edirik və bu məsələ sülh fonunda həll olunur. İkinci variant odur ki, biz görürük ki, o qədər mürəkkəbdir ki, razılıq əldə edilir ki, sərhəddən keçən anklavlar ölkələrin ərazilərində qalsın. Amma bu da müqavilənin, sonrakı ratifikasiyanın predmeti olmalıdır.
Bu gün bizim vəzifəmiz Ermənistanın müzakirədən boyun qaçırdığı, müzakirədən və həll yollarından qaçdığına əsaslanaraq heç bir məsələnin daha da gərginləşməsi üçün əsasa çevrilməsinə imkan verməməkdir. Gərginliyə yol verməmək üçün məsələləri ləngitmək, məsələləri çaşdırmaq, anlaşılmaz etmək barədə düşünməməliyik. Biz həqiqətən də həll yollarına getməliyik və bu həllər sui-qəsd nəzəriyyələrini istisna etmək üçün sağlam və şəffaf olmalıdır”.
“Revaşniştlər Ermənistanla bağlı işğalçı imic yaradırlar”
O, müsahibəsində daha sonra ərazi bütövlüyü məsələsi barədə də danışıb. “Azərbaycanın 86 600 kv.kmi, Ermənistanın isə 29 800 kv.km ərazisi var. Bunlar əkiz rəqəmlərdir. Yəni 29800 tanınması üçün 86600 tanımaq lazımdır. Ermənistanın 29 min 800 kvadrat kilometr ərazisi olduğunu deyəndə bəzi müxalifətçilərimiz deyir ki, yox, o qədər də ərazi yoxdur. Onların optimist fərziyyəsi və ya vətənpərvərlik impulsu Ermənistanın 29800 kvadrat kilometrdən çox olmasıdır.
Amma bizim opponentlərimiz də deyir: yox, Ermənistan 29 min 800 kvadrat kilometr deyil. Onlar da öz növbəsində hesab edirlər ki, bəlkə 5 min kv.km-dir. Bizim opponentlər bizim müxalifətçilərin üslubundan istifadə edərək bəraət qazandırırlar ki, görürsən, Ermənistanda da deyirlər ki, Ermənistan 29 min 800 kvadrat kilometr deyil.
Müxalifətçilərimiz isə Ermənistanın 29 min 800-dən çox olduğunu bildirməsini Ermənistanın işğalçı siyasətinə haqq qazandıran revanşist qüvvələrin güclənməsi kimi qiymətləndirir və bununla da Ermənistana qarşı aqressivliyini əsaslandırırlar”.
“Qranada sənədində ermənilərin maneəsiz Qarabağa qayıtması əks olunub”
Qranada görüşündən danışan Paşinyan vurğulayıb ki, onlara orada 2 çox vacib xəbərdarlıq edilib. “Birincisi prezident Makron, kansler Şolz, Aİ prezidenti Çarlz Mişel və mənim imzaladığım dördtərəfli bəyanatdır. İkincisi isə Avropa Komissiyasının sədri Ursula fon der Leyenin ikitərəfli bəyanatı oldu. Əsasən bununla nə qeydə alınıb? Çox mühüm faktdır ki, Aİ-də Ermənistanla münasibətlərin dərinləşməsi ilə bağlı konsensus var. Sonra, hər iki bəyanatda həm Avropa İttifaqı baxımından, həm də bizim nöqteyi-nəzərimizdən regionumuzda sülhün sütunları müəyyən edilib. Həmin sütunlardan biri də Ermənistan və Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün qarşılıqlı tanınması, ərazilərin böyüklüyünün vurğulanmasıdır ki, bu barədə dəfələrlə danışmışıq”.
Paşinyan əlavə edib ki, Qranadada da Qarabağa qarşı güc tətbiqi pislənib, əhalinin məcburi köçrüldüyü qeydə alınıb. “Həmin sənəddə Qarabağ ermənilərinin heç bir şərt irəli sürmədən Qarabağa qayıtmaq hüququna malik olacağı və bu hüquqa ehtiyacı olduğu, müdafiə olunacağı qeyd edilib. Bunlar üstünlüklərdir, fərq ondadır ki, bəyanatlar, xüsusən birincisi, beştərəfli deyil, dördtərəflidir. Yəni əvvəldən bunun beştərəfli olması nəzərdə tutulurdusa, amma Azərbaycanın imzasının olmaması həmin sənəddə çatışmazlıqlardan biridir. Məsələn, o kağızın altında Azərbaycanın imzası olsaydı, indi deyərdim ki, bizim ilin sonuna qədər sülh sazişi imzalayacağımız ehtimalı 70 faizdən yuxarıdır”.
“Biz istənilən platformada görüşə hazırıq”
“Azərbaycan nə vaxt başqa platforma təklif etməyə çalışsa, bizim tərəfimizdən belə başa düşülə bilər ki, Azərbaycan başqa platformaya keçməklə artıq razılaşdırılmış prinsipləri neytrallaşdırmaq istəyir”. JAMAZ.İNFO xəbər verir ki bunu Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan Azərbaycan Prezidentinin danışıqların Gürcüstanda keçirilməsi təklifinə münasibət bildirərkən deyib.
“Qranadada görüş keçirilib və Ermənistanla Azərbaycan arasında münasibətlərin tənzimlənməsi prinsipləri bizim və Aİ-nin nöqteyi-nəzərindən Aİ platformasında qeydə alınıb. Aydındır ki, biz Brüsseldə görüşəndə söhbət o prinsiplər çərçivəsində getməlidir ki, mən deməzdim ki, bu prinsiplər təkcə Ermənistanın maraqlarına uyğun gəlir.
İndi də biz Brüsseldə görüş məsələsini müzakirə etdikdə və Azərbaycan başqa platforma təklif etməyə çalışarkən belə şərh oluna bilər ki, Azərbaycan başqa platformaya keçməklə artıq razılaşdırılmış prinsipləri neytrallaşdırmaq istəyir.
Problem budur, biz deyirik: gəlin prinsipləri düzəldək, o prinsiplər altında imza ataq, o prinsipləri bəyan edək, yəni hansı çərçivədən danışdığımız, gələcək nəticəmizin necə olacağı bəlli olsun. Amma biz bunu tərk edib başqa platformalar təklif etdikdə və əslində bu prinsipləri kənara çəkmək istədiyimiz təəssüratı yaranır və prosesin arxasında gizli bir planın ola biləcəyindən, prosesin bu prinsiplərdən istifadə etməklə həyata keçiriləcəyindən narahat oluruq. Nəticədə, güc, yeni müharibə, yeni eskalasiya dərinləşir. Biz heç bir söhbətin əleyhinə deyilik, amma bizi artıq razılaşdırılmış prinsiplər çərçivəsindən çıxaracaq məntiqə qarşıyıq”.
“3+3 formatına hazırıq”
“Görüşləri 3+3 formatında davam etdirməyə hazırıq”. Bunu Paşinyan müsahibəısində deyib.
O deyib: “3+3 formatına gəlincə, təsis yığıncağı keçirilən zaman orada da müəyyən prinsiplər müəyyən edilib və biz o formatda işləməyə və buna önəm verməyə hazırıq. Niyə vacibdir? Çünki biz regional gündəliyi tez-tez uzaq yerlərdə müzakirə edirik və bu bölgədə müzakirə etmirik. Təbii ki, beynəlxalq ictimaiyyət və tərəfdaşlarımız çox önəmlidir. Lakin birdən-birə regionda belə bir təəssürat yaranmamalıdır ki, bizim regionun ölkələrinə və münasibətlərinə istehzalı münasibət bəsləyirik”.
Paşinyan qeyd edib ki, Ermənistan təbii ki, müəyyən müzakirələrdən sonra Tehranda 3+3 formatında növbəti görüşə hazırdır.
“Təhlükəsizlik təkcə silahlanmaq deyil”
Paşinyan vurğulayıb ki, müasir dünyada təhlükəsizlik bir komponentdən ibarət deyil. “Silah, ordunun döyüş qabiliyyəti, vaxt azlığı kimi görünən o məqamlarda belə, bir gün ayılıb görürük ki, bu ölkələr çox böyük problemlə üz-üzədir. Deməli, biz təhlükəsizlik deyəndə təkcə silahları nəzərdə tutduğumuzu demirik. Silahlar çox önəmlidir, amma təhlükəsizliyin ən vacib komponenti elə vəziyyət yarada bilməkdir ki, silahdan istifadə etməyə ehtiyac qalmasın. Çünki silahdan istifadə olunduqdan sonra rəqiblərinizin müttəfiqi kim olacaq? Ola bilər ki, əlinizdən yüz dəfə çox silah və sursat var, amma dünyanın elə ölkələri sizə hücum etməyə başlayır ki, heç nə kömək etməyəcək. Başqa sözlə, zəncirə baxmalıyıq”.
