Zəngəzur dəhlizi açılır, türk dünyasının qovuşmasına AZ QALDI
“Türk dünyasının qovuşmasına çox az bir vaxt qalıb. Zəngəzur dəhlizi açılır”
Bu sözlər ölkəmizlə əlaqədar mütamadi yazılar yazan türkiyəli jurnalist Yılmaz Bilgenə aiddir. Növbəti yazısı Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı olan Yılmaz Bilgen bu dəfə olduqca vacib məqamlara toxunub.
Medianews.az “Türkiye” qəzetində yayımlanan həmin yazını təqdim edir:
“Zəngəzur dəhlizi açılacaq, bu məsələnin başqa yolu yoxdur”
Türk dünyasını quru yolu ilə birləşdirəcək Zəngəzur dəhlizinin avtomobil yolunun tikintisi yekunlaşmaq üzrədir. Azərbaycan tərəfi beynəlxalq müqavilələrə əsasən verdiyi vədlərin yerinə yetirilməsini gözləyir. 100 il əvvəl dövrün imperiya gücləri tərəfindən qəsb edilərək ermənilərə verilən dəhlizin son durumu ilə bağlı Azərbaycan səfiri Rəşad Məmmədov və azərbaycanlı deputat Sadiq Qurbanov qəzetimizə mühüm açıqlamalar veriblər. Azərbaycanlı deputat Qurbanov dəhlizlə bağlı Bakı administrasiyasının üzərinə düşən bütün vəzifələri yerinə yetirib. Azərbaycanın Ankaradakı səfiri Rəşad Məmmədov Zəngəzur dəhlizinin mütləq şəkildə açılacağını deyərkən qeyd edib ki, təkcə dəhlizin açılması kifayət deyil, Qərbi Zəngəzurdan zorla köçürülən 1 milyon Azərbaycan türkü də öz vətənlərinə qayıtmalıdır.
“Tarixi mötərizə bağlanmalıdır”
Azərbaycan Milli Məclisinin deputatı Sadiq Qurbanov bildirdi ki, Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı bütün dünya ölkələrinə, xüsusən də Rusiya və Avropa tərəfinə haqlı olduğumuzu izah etmişik:
“Türkiyə ilə birlikdə sıx diplomatiya prosesi həyata keçirdik. İndi bu 100 illik mötərizəni bağlamaq vaxtıdır. Zəngəzur, təbii ki, öz qonşularını yenidən birləşdirəcək. Bu məsələ bir çox iqtisadi çətinliklərlə mübarizə aparan erməni xalqı üçün yeganə çıxış yoludur. Digər tərəfdən, bu kanalla Asiyadan Avropaya daşınacaq məhsulların daşınma müddəti 15 gün qısalacaq. Bu, həm də bütün dünya üçün əhəmiyyətli qazanclar təmin edəcək. Ona görə də biz qeyri-adi dərəcədə uğurlu tikinti prosesi keçirdik və nəhəng tunellər qazaraq Kəlbəcər rayonundakı sıldırım dağları keçdik. Azərbaycan hökuməti üzərinə düşəni artıqlaması ilə yerinə yetirib. Türkiyə kimi nəhəng bir gücün varlığını hər mərhələdə arxamızda hiss etdiyimiz bu dövrün sonunda dəhlizin reallaşması da dünyanın bir mənada beşdən böyük olduğunu sübut edəcək”.
“Vətənimizə qayıtmaq hüququmuz danılmazdır”
30 illik erməni işğalına son qoyan 44 günlük müharibədə Azərbaycan Qubadlı, Kəlbəcər, Laçın, Zəngilan Cəbrayıl rayonlarının bir hissəsini əhatə edən Şərqi Zəngəzur dəhlizini yenidən azad etdi. 100 il əvvəl Azərbaycandan ayrılıb, faktiki olaraq Ermənistana verilən Sisyan, Mehri, Qafan kimi iri yaşayış məntəqələrindən ibarət Qərbi Zəngəzur qəsb edilmiş türk torpaqlarının xüsusiyyətlərini bu gün də qoruyub saxlayır. Azərbaycanın Ankaradakı səfiri Rəşad Məmmədov yüz il əvvəl həmin torpaqlardan didərgin düşmüş bir ailənin üzvüdür. Qərbi Azərbaycan əsilli Məmmədov qəzetimizə xüsusi açıqlamasında bildirib ki, bu gün Ermənistanın sərhədləri daxilində görünən torpaqlardan 1 milyon türk məcburi formada çıxarılıb:
“Beynəlxalq hüquq bu insanlara geri qayıtmaq haqqı verir. Onlar öz ata-baba yurdlarına köçmək istəyirlər. Həmin ərazilər mahiyyətcə tarixi türk torpaqlarıdır. Xarici təsirlər nəticəsində demoqrafik quruluşu dəyişmiş torpaqlarda tarixi, hüquqi və insan hüquqlarımız toxunulmaz olaraq qalır. 1828-ci ildə Rus və Qacar imperiyası arasında bağlanmış Türkmənçay müqaviləsi ilə Azərbaycanın tarixi torpaqları olan İrəvan xanlığı Rusiya tərəfindən işğal edildikdən sonra bölgədə demoqrafik vəziyyət zorla dəyişdi.
“Biz türksüz Ermənistan siyasətinin qurbanı olduq”
Rəşad Məmmədov qeyd edib ki, bu gün məruz qaldığımız Zəngəzur dəhlizi probleminin kökləri 100 il bundan əvvəlki həmin işğallara gedib çıxır:
“İlk deportasiyalar 1905-1906-cı illərdə başlamış və 1988-1991-ci ilə qədər 100 il davam etmişdir. Bütün bu siyasətlərin əsasını “Türksüz Ermənistan” hədəfi təşkil edirdi. Başda Azərbaycan türkləri olmaqla bütün müsəlman türklər bu çirkin planların qurbanı oldular. Azərbaycan dövləti və xalqı, başda Prezident İlham Əliyev olmaqla, bu qayıdışı böyük dəstəkləyir. Mən əslən qərbi azərbaycanlı kimi düşünürəm ki, Qarabağdakı ermənilərin Azərbaycanda yaşamaq hüququ olduğu kimi, bugünkü Ermənistanın sərhədlərindən zorla çıxarılan azərbaycanlıların da eyni hüququ var. Bu universal hüquqdur və beynəlxalq qanunlarda qeydə alınıb. Beynəlxalq ictimaiyyət bu hüquqlara hörmət etməlidir. Hazırda Azərbaycanın Qarabağ iqtisadi rayonunda 20-30 min erməni yaşadığı halda, tarixin müxtəlif mərhələlərində Ermənistanda öz doğma yurd-yuvasından didərgin düşmüş bir milyondan çox azərbaycanlı bu hüquqdan məhrumdur. Üçüncü dövlətlər Azərbaycanda etnik ermənilərin hüquqlarını şiddətlə müdafiə etdiyi halda, niyə bu 1 milyon qərbi azərbaycanlının öz tarixi vətənlərində yaşamaq hüququndan danışılmır? Onların da haqqı insan haqqıdır. Onların çəkdiyi əziyyətlər dünya ictimaiyyətinə məlum olmalıdır. Bir milyondan çox qərbi azərbaycanlı öz torpaqlarından zorla didərgin salınmış və həmin torpaqlar boşaldılmışdır. Atam İrəvanlıdır. Mən o rayondan sürgün edilmiş bir adamın oğlu kimi danışıram. Babamın orada yaşayan babası, hətta 9-cu babama qədər hamısı tanınmış adamlardır və onlar da sürgün ediliblər. Mənim də öz evimdə, mülkümdə, babamın evində yaşamaq hüququm var”
Medianews.az
