Bia.Az

“Xilaskar lider” umsuqluğu silsiləsi - Müslümzadədən İnsanova qədər

KÖŞƏ YAZARLARI
 9-11-2022, 11:51     541

Son 30 ildə müxalifətçilərin, hərəkatçıların, bütövlükdə xalqın hansısa siyasətçi, lider, kadr sarıdan umsuq olması hadisələri çox olub.
Bunun mexanizmi belədir: bir cürətli çıxışla, bir hünərvər hərəkətlə xalqın sevimlisi olanlar sonradan kütlələrin onların çiyninə yüklədiyi yükü daşıya, “ağ atlı xilaskar oğlan” ola, gözləntiləri doğrulda bilmirlər, nəticədə öz “qəhrəman” obrazları zədələnir və insanlar məyus olur.
Ən pisi odur ki, xalq da boş durmur, sonra başqa bir “qəhrəman” tapır, onu şişirdir, böyüdür, bütün ümidini ona bağlayır. Yenə axırda məlum olur ki, adam nə Mahatma Qandidir ki, bütün iztirablara, mərhumiyyətlərə dözə, nə Nelson Mandeladır ki, 27 il həbsdə qala, yolundan dönməyə.
Biz illərdir ki, adi, bir az savadlı, bir az cürətli insanların lider olmasını, önə çıxmasını arzulayır, onun az qala təkbaşına bütün problemləri həll edəcyini gözləyirik. İstəyirik ki, o ölümü gözə alsın, ailəsindən, qohum-əqrəbasından keçsin, yerə gəlsə, lap ölsün (eybi yoxdur), amma sona qədər çarpışsın.
Belə olmadıqda deyirik, “eh, bu da fıs çıxdı”, “bu da satıldı”, “bu da döndü” və s.
Son 30 ildə bu kimi “xalqı məyus edən lider”lərə dair misal gətirib ad çəksək, gərək A.-dan Z.-yə qədər gedək. Ancaq 30 ilin o yanında da “xalqı məyus edən” biri vardı. Bu Cahangir Müslümzadə adlı bir partiya xadimi idi, əvvəllər respublika komsomolunun rəhbəri olmuşdu. “Məyusluq” silsiləsinin ilk fiquru o idi.
C.Müslümzadə 1988-ci ilin fevralında Azərbaycan Kommunist Partiyasının Sumqayıt şəhər komitəsinin 1-ci katibi olanda şəhərdə DTK-nın və erməni fəalların düzüb-qoşması, bizimkilərin də fitnəyə uyması ilə iğtişaşlar baş vermişdi, nəticədə erməni millətindən olan şəxslər zərər çəkmişdi. Buna görə də Kremlin göstərişi ilə Müslümzadəni vəzifəsindən götürmüşdülər.
Onun adı bir də həmin ilin noyabrında, xalq hərəkatının qızğın dönəmində hallanmağa başladı. Ölkənin paytaxtında və bir çox şəhərlərind keçirilən mitinqlərdə “Vernite Muslumzade”” (“Müslümzadəni qaytarın!”) transparantları qaldırılır, çıxış edənlər onun adını çəkir, nahaq yerə “vurulduğunu” qeyd edirdilər.
Hətta çayxanalarda, talvar altındakı söhbətlərdə belə iddialar vardı ki, Müslümzadə Azərbaycan KP MK-nın birinci katibi olmağa real namizəd olduğu üçün “köhnə qurdlar” (Həsən Həsənov, Ramiz Mehdiyev, Əfrand Daşdəmirov və b.) onun torbasını tikiblər.
Xalq arasında Müslümzadənin “çox savadlı, sanballı, Şıxəli Qurbanov kimi bir kadr olduğu” barədə fikirlər vardı.
Əgər 1988-ci ildə Cahangir Müslümzadə xalq hərəkatına qoşulsaydı, asanlıqla onun liderinlərindən birinə çevrilərdi, hətta 1989-cu ildə AXC yaradılanda təşkilatın 3-5 rəhbərindən biri də ola bilərdi. Amma o, bunu etmədi, partiya xətti ilə vəzifəyə qayıdacağına ümid edə-edə gözlədi.
1990-cı ildə Ali Sovetə keçirilən seçkilərdən qalib çıxanların biri də C.Müslümzadə oldu. O zaman xalq buna görə çox sevincək olmuşdu, hesab edirdi ki, bir “layiqli kadr”a qarşı haqsızlığa son qoyulub.
Gün gəldi, parlamentin canlı translyasiya olunan sessiyası işə başladı, gənc cəbhəçi deputatlar ard-arda o dövr üçün parlaq, cürətli, emosional çıxışlar etdikləri sırada bir gün Müslümzadə də söz aldı. O çıxışında özünü əsl kommunist kimi göstərməyə çalışdı, yeni nəsil siyasətçilərə (hərəkatçılara) mənfi münasibətini büruzə verəndə zaldan kimsə ona söz atdı.
Bu, C.Müslümzadənin bütün potensialının nədən ibarət olduğunu ortaya qoymasını tətiklədi. O boyda ad-sanın yiyəsinin sifət ifadəsi dəyişdi, tribunada hövlləndi və üzünü söz atana tutub son dərəcə əsəbi halda qışqırdı: “Bannama, ə, orda”. Vəssalam. “Layiqli, sanballı kadr” mifi bir cümlə ilə dağıldı.
Ertəsi gün daha heç kəs onun adını “layiqli kadr” kimi çəkmədi. Sonra C.Müslümzadə tamamilə unuduldu. İndi soruşsaq, çox az adam Azərbaycan tarixində elə bir kadrın olduğunu xatırlayar.
Yuxarıda dediyimiz kimi, sonradan “üfürülüb şişirdilmiş şarlar”ın fıss deyə boşalmasını çox gördük və hər şey adiləşdi. İndi baxıram, 3 il öncə türmədən qatı dissident kimi çıxmış, müxalifət liderinə çevriləcəyi gözlənilən Əli İnsanovun bir neçə gün öncə mövcud iqtidarı dəstəkləyəcəyini bildirməsi çox adamı məyus edib. Heç demə, ona da ümid bəsləyənlər, ondan gözləntisi olanlar varmış.
Nəhayət, ölkənin ictimai-siyasi fəalları bu xasiyyətlərini tərgitməlidirlər. Bu ölkədə (eləcə də dünyada) təkbaşına və ya öz xüsusi qrupu ilə bütün problemləri həll edəcək fövqəlinsan yoxdur. Heç kəsə elə böyük ümidlər bağlamaq olmaz. Ətrafında sıx birləşmək üçün yeni bahadır axtarmaq və tapmaq mərəzinə nə qədər tez son qoyulsa, bir o qədər yaxşı olar.

Xalid KAZIMLIскачать dle 12.1